هفتاد و یکمین جلسه انجمن «عصر داستان» مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی در قالب کارگاه «نمودهای زنانه‌نویسی در ادبیات داستانی» در نگارخانه رضوان مشهد برگزار شد. رضا خوشه‌بست، نویسنده و مدرس مشهدی در این کارگاه که بعدازظهر چهارشنبه، سوم مرداد ۱۴۰۳ با حضور جمعی از داستان‌نویسان و علاقه‌مندان به حوزه ادبیات داستانی به مدت سه ساعت در نگارخانه رضوان برپا شد، اظهار کرد: نویسندگان زن، انگیزه‌های متفاوتی برای نوشتن دارند به طور مثال، گاهی درباره مسائل و موضوعاتی می‌نویسند که مردان قادر به نوشتن در خصوص آن نیستند. وی افزود: همچنین نویسندگان زن در روایت‌های زنانه خود توانایی این را دارند که زنان و احساساتشان را به روشی فراتر از آنچه توسط مردان توصیف شده است، به تصویر بکشند. خوشه‌بست گفت: شیوه‌های کاربرد عناصر در داستان‌های زنان متفاوت است. آنان شیوه‌های مخصوص به خود دارند و سعی می‌کنند با کاربرد مشخصه‌های زبان زنانه و زنانه‌نویسی، دفاع از جایگاه اجتماعی، فکری، فرهنگی و حقوقی زنان را رواج دهند.
افزایش نویسندگان زن در ایران
این پژوهشگر با ارائه آماری از تعداد نویسندگان مرد و زن در سال‌های 1357 و 1396، تصریح کرد: بی‌تردید، از مهمترین عرصه‌های تحولات ادبیات معاصر ایران، افزایش تعداد نویسندگان زن در 40 سال گذشته است. خوشه‌بست گفت: ادبیات امروزه از نگرش تک‌بعدی که خوانشی مردانه به مسائل و زندگی آنان دارد تا حدودی رها شده است و خود بازتاب و بازنمایی واقعی‌تری از حضور زن در اجتماع را ارائه می‌کند. وی ادامه داد: در این میان، هر چه به دوران معاصر نزدیکتر می‌شویم حضور نوعی ادبیات زنانه در عرصه ادبیات پررنگ‌تر می‌شود تا جایی که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. همچنین این کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی در این کارگاه، از سیمین دانشور به‌عنوان نخستین زن ایرانی که داستان‌نویسی را به‌طور جدی و متعارف آغاز کرده و در کار خود تداوم نشان داده است، نام برد و ضمن معرفی آثار این بانوی نویسنده، خلاصه رمان «سو و شون»، اثر برجسته وی را در سه خط تعریف کرد.
تشریح الگوی نظریه «الن شوالتر»
در بخش دیگری از این کارگاه، خوشه‌بست ضمن ارائه نظریه «الن شوالتر» و تشریح کامل الگوی این نظریه در چهار رویکرد «زیست‌شناسانه»، «زبان‌شناسانه»، «روانکاوانه» و «فرهنگی»، گفت: این نظریه به ساختار و مضامین آثار ادبی نویسندگان می‌پردازد و معتقد است که زبان و روایت ادبی زنان باید خود را از محدودیت‌های سنت ادبی مردسالارانه رهایی بخشد. تاریخچه زنانه‌نویسی در ادبیات داستانی کشور، معرفی نخستین زنان داستان‌نویس، اولین رمان‌های نوشته زنان ایرانی و شناخته‌ترین نویسندگان زن، از دیگر موضوعاتی بود که توسط مدرس کارگاه بیان شد. بخش پایانی کارگاه نیز به معرفی فریبا وفی به‌عنوان نویسنده پرکاری که دغدغه زن‌نگاری دارد و همچنین بررسی کتاب «پرنده من»؛ نخستین رمان این نویسنده در ابعاد مختلف، اختصاص داشت. گفتنی است، جلسات انجمن عصر داستان به همت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، به صورت هفتگی، بعدازظهر هر چهارشنبه، در مکتب هنر رضوان مشهد برگزار می‌شود که برخی از این جلسات در قالب کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی با دعوت از مدرسان و نویسندگان برجسته کشور و مشهد برپا می‌شود. |