در نشست تخصصی انجمن ادبی رضوی بر ضرورت توجه شاعران به باید و نبایدهای شعر آیینی و قلمروی گسترده موضوعی این گونه شعری فراتر از مدح و مرثیه تأکید شد.
حجت‌الاسلام علی مقدم شاعر مشهدی در نشست تخصصی «شاخصه‌های شعر آیینی» این انجمن وابسته به مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی که بعدازظهر دوشنبه پنجم تیرماه در اتاق 154 حرم مطهر رضوی برگزار شد، اظهار کرد: فعالیت در حوزه شعر آیینی نسبت به سایر حوزه‌های شعری سخت‌تر است؛ چراکه شاعر در موضوعاتی شعر می‌سراید که جز شعائر او محسوب می‌شود.
وی با اشاره بر لزوم رعایت شاخصه‌های شعر آیینی در قالب‌های مختلف؛ از غزل و قصیده تا شعر نو و سپید گفت: منظور از شعر آیینی، شعری است که مرتبط با آیین، مذهب و دین باشد، بنابراین شعر آیینی فقط مدح و مرثیه را در بر نمی‌گیرد و شاعر آیینی باید از معارف اهل بیت(ع)، اخلاق، تاریخ، حکمت و... نیز شعر بسراید.
این شاعر مشهدی تصریح کرد: همچنین به شعری که فقط موضوعش آیینی باشد، نمی‌توان آیینی گفت بلکه باید موضع شاعر هم آیینی و از نگاه اهل بیت(ع) باشد.
توجه به اصالت تاریخی در شعر آیینی
مقدم در خصوص تفاوت شعر آیینی مدح و مرثیه با شعر داستانی غیرآیینی گفت: عموم مردم از دریچه شعر آیینی با تاریخ و زندگانی اهل بیت(ع) آشنا می‌شوند، به عبارتی شعر می‌تواند در ذهن مردم تاریخ‌سازی کند. بنابراین توجه به اصالت تاریخی در این شعرها و مطالعه تاریخ توسط شاعران ضرورت دارد، در حالی که در شعر داستانی غیرآیینی شاعر ممکن است تخیل خود را نیز وارد کند.
وی اضافه کرد: در مدح و مرثیه باید از صرف اخبار به حُسن اخبار حرکت کنیم، یعنی نباید شعر آیینی محدود به نظم درآوردن تاریخ شود بلکه وقایع تاریخی را باید با نگاه شاعرانه ذکر کرد.
این شاعر مشهدی با تأکید بر لزوم حفظ مرز ذلت و مظلومیت در مرثیه بیان کرد: مظلومیت اهل بیت(ع) باید از موضع حماسه و عظمت آنان بیان شود.
اهمیت رعایت ضوابط زبان حال اهل بیت(ع)
مقدم با اشاره بر اینکه رعایت ضوابط زبان حال ائمه اطهار(ع) امر خطیری در شعر آیینی است، ادامه داد: به طور نمونه باید وضع و حالت شخص، مشخص باشد. این زبان حال باید متناسب با شئونات اهل بیت(ع) باشد و با عصمت آنان مغایرت نداشته باشد. همچنین شاعر باید این زبان حال را کشف کند، نه حدس خود را در شعر بیاورد.
وی با بیان اینکه امتداد شعر آیینی، شعر انقلاب است، افزود: شعر آیینی رسالت محور نیز است و باید با توجه به دغدغه‌ها و نیازهای روز جامعه همچون خانواده، عفاف و... سروده شود. همچنین شاعر آیینی باید نقش تحول‌آفرینی شعر در جامعه مانند امیدآفرینی را در نظر بگیرد.
مقدم به نکاتی همچون لزوم دقت در شعر مُخدرات و خط قرمزهای آن توسط شاعران آیینی، توجه در به کارگیری برخی از واژه‌ها در شعر آیینی همچون کلمه غرور و حفظ مرز «ابداع و نوآوری» و «بدعت» در شعر آیینی نیز در این نشست اشاره کرد.
شایان ذکر است، در این نشست تخصصی جمعی از شاعران حاضر نیز شعرهای آیینی خود را در قالب‌ها و موضوعات مختلف خواندند که مورد نقد و بررسی استادان پیشکسوت انجمن ادبی رضوی قرار گرفت.