با مشارکت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و دانشگاه هنر تهران، دومین کنگره بین‌المللی «فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی» با محوریت مکتب هنر رضوی در سال 1402 از سوی مؤسسه آفرینش¬های هنری آستان قدس رضوی و دانشگاه هنر برگزار می‌شود.
نخستین جلسه شورای سیاستگذاری این کنگره بعدازظهر شنبه ۲۷ اسفند 1401 با حضور عبدالحمید طالبی رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، محمدرضا حسنایی رئیس دانشگاه هنر، امیرمهدی حکیمی مدیرعامل مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و دیگر اعضای این شورا در محل این سازمان در جوار حرم مطهر حضرت رضا(ع) برپا شد.
حسن بلخاری، احد فرامرز قراملکی، حجت‌الاسلام داوود رنجبران، علیرضا طاهری، حجت‌الاسلام فقیه اسفندیاری و محمدجواد استادی، از جمله دیگر چهره‌های حاضر در این جلسه بودند.
مهم¬ترین هدف این کنگره بررسی و ایجاد ادبیات در راستای تحکیم و تبیین مکتب هنر رضوی است. از دیگر اهداف این کنگره می¬توان به «بازنمایی نشر سیره و سلوک حضرت رضا(ع) در قالب اشکال مختلف هنری در طول تاریخ»، «بررسی و تبیین نقش هنر در ساختار تمدن نوین اسلامی»، «زمینه‌سازی برای نوآوری و تبادل اندیشه‌ها و آموخته‌های هنرمندان در ابعاد بین‌المللی»، «کوشش در جهت تبیین نظری مبانی هنر رضوی»، «تعمیم ارزش‌های والای فرهنگی و اجتماعی دین مبین اسلام و به ویژه شیعه از طریق ابزارهای فرهنگی و هنری» و «معرفی ظرفیت عظیم هنری دوره‌های گوناگون حرم مطهر رضوی» اشاره نمود.
اهداف کلان مؤسسه
مشاور فنی و مجری کلان پروژه مکتب هنر رضوی در مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی در این جلسه با اشاره به بیش از سه دهه فعالیت هنری این مؤسسه اظهار کرد: در حال حاضر مؤسسه به مجموعه‌ای مسئله محور تبدیل شده است و به مأموریت‌های خود با محوریت مفهوم مکتب هنر رضوی می‌پردازد.
محمدجواد استادی اضافه کرد: ما مکتب هنر رضوی را زمینه¬ای برای امتداد زیارت در زیست انسان معاصر تصور کرده و بر اساس آن عمل می‌کنیم. همچنین آن را گامی از فرآیند شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی می‌دانیم.
همچنین وی به اهداف کلان این مؤسسه از جمله «معرفی ظرفیت عظیم و انباشت‌شده از دوره‌های گوناگون تاریخ هنر در حرم مطهر رضوی»، «لزوم حفظ، حراست و مطالعه گنجینه‌های موجود برای معرفی هنر غنی اسلامی در سطح جهانی»، «امکان بهره بردن از هنر معاصر همچون دوره‌های گذشته برای تقویت امر زیارت و مبانی قدسی» اشاره کرد.
استادی از «ایجاد مکتب هنر رضوی به عنوان یک مدل و الگو، ذیل هنر اسلامی»، «زمینه‌سازی فرآوری مفاهیم و معارف دینی و رضوی و تبدیل به قالب‌های روز»، «برقراری ارتباط میان عرصه‌های هنر پژوهشی با عرصه تولید و آفرینش آثار هنری» و «بهره‌برداری از ظرفیت آموزش‌های تخصصی برای کارکنان و حوزه‌های تخصصی حرم مطهر رضوی»، به عنوان دیگر اهداف کلان مؤسسه نام برد.
عضو شورای سیاست¬گذاری دومین کنگره بین¬المللی فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی در ادامه به سه مسئله در برخورد با گنجینه نفیس هنری موجود در حرم مطهر حضرت رضا(ع) پرداخت و به مفهوم زیارت و مکتب نیز اشاره کرد.
همچنین وی ضمن اشاره به قالب‌های برنامه‌ای تحقق مکتب هنر رضوی، به معرفی مدل مفهومی حاکم بر مسئله این مکتب پرداخت که نظریه‌پردازان، سیاستگذاران و هنرمندان، بازیگران دخیل در آن هستند. خروجی این مدل نیز مشتمل بر نظریه‌پردازی، تقویت گفتمان زیارت، توانمندسازی و اصلاح مصرف فرهنگی است.
استادی تصریح کرد: ارکان تحولی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی نیز شامل دو رکن «تولید و ترویج محصولات فرهنگی هنری و سوغات زائر» و «توسعه مدیریت» می‌شود.
وی با تأکید بر امضای تفاهم‌نامه همکاری‌های مشترک میان مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و دانشگاه هنر در اواخر سال 1400 گفت: با توجه به انعقاد این تفاهم‌نامه، کمیته‌های مشترک در یک سال اخیر تشکیل و برخی از مفاد آن عملیاتی شد. به طور مثال می‌توان به برگزاری برنامه‌های گوناگون در هفته پژوهش در این دانشگاه اشاره کرد.
استادی افزود: پوستر دومین کنگره بین‌المللی فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی با محوریت مکتب هنر رضوی نیز در هفته پژوهش در تهران رونمایی شده بود.
ظرفیت‌های کنگره و برنامه‌های جانبی آن
در ادامه حاضران در جلسه به بیان نظرات و پیشنهادات خود در خصوص ساختار و چگونگی برگزاری کنگره پرداختند و به مواردی همچون تعیین زمان مناسب برای اعلام فراخوان کنگره، لزوم توجه به معماری حرم مطهر رضوی در کنگره، فرهنگ‌سازی آن در شناساندن مکتب هنر رضوی به مراکز مختلف، ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های گوناگون و معرفی نمایندگان آن‌ها به شورای سیاستگذاری کنگره و توجه به ابعاد بین¬المللی کنگره اشاره کردند.
اهمیت ویژه دومین کنگره بین‌المللی فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی به عنوان یکی از اضلاع مکتب هنر رضوی، معرفی برخی از برنامه‌های جانبی آن همچون برپایی نمایشگاهی از آثار هنری منتخب متناسب با موضوعات و محورهای کنگره، برگزاری کرسی‌های علمی و نشست‌های تحلیل آثار هنری، فعالیت همزمان دو دبیرخانه کنگره در تهران و مشهد، از دیگر موضوعات مطرح شده در نخستین جلسه شورای سیاستگذاری این کنگره بود.
شایان ذکر است، محمدرضا حسنایی ریاست کنگره، عبدالحمید طالبی ریاست شورای سیاستگذاری، امیرمهدی حکیمی دبیری کل، علیرضا طاهری دبیری علمی، محمدجواد استادی دبیری اجرایی و سخنگو و حسن بلخاری مشاور علمی دبیرکل دومین کنگره بین‌المللی فرهنگ و هنر در تمدن اسلامی با محوریت مکتب هنر رضوی را برعهده دارند.