نشان «زرین قلم» ویژه کاتبان قرآن کریم هم‌زمان با برگزاری برنامه «حصن حصین»؛ گردهمایی بزرگ خوش‌نویسان خراسان در نیشابور رونمایی شد.
ویژه‌برنامه «حصن حصین» با حضور جمعی از مسئولان شهر نیشابور و بیش از یک‌صد هنرمند خوش‌نویس خراسانی به همت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و مشارکت جهاد دانشگاهی و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری نیشابور در فرهنگسرای سیمرغ این شهر برگزار شد.
این گردهمایی به مناسبت فرارسیدن 10 تیرماه؛ سالروز ورود امام رضا(ع) به نیشابور در تقویم خورشیدی و همچنین باهدف نکوداشت شاه محمود نیشابوری؛ کاتب شهیر قرآن کریم در عصر صفوی با برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری اجرا شد.
سلسله الذهب؛ حدیثی عقیدتی و سیاسی
در ابتدا هادی بکائیان؛ استاد و پژوهشگر تاریخ در نشست تخصصی «هجرت تاریخ‌ساز» این مراسم گفت: بافت جمعیتی نیشابور در دوران حکومت مأمون عباسی، ازنظر مذهبی ناهمگون بود؛ ازیک‌طرف قبایل عرب مسلمان به نیشابور مهاجرت کرده بودند و از طرف دیگر، دیگر ادیان مذهبی نیز در آن سکونت داشتند.
وی افزود: مسیر هجرت تاریخی امام رضا(ع) از مدینه به خراسان در سال 200 هجری قمری طوری هوشمندانه توسط مأمون طراحی‌شده بود که این امام همام از داخل شهرهای شیعه‌مذهب عبور نکنند، اما امام رضا(ع) با مطرح کردن حدیث سلسله الذهب در نیشابور، بخشی از برنامه تشیع را انجام دادند.
این پژوهشگر تاریخ نیشابور تصریح کرد: حدیث سلسله الذهب تنها یک حدیث عقیدتی نبود بلکه یک حدیث سیاسی نیز بود که درک و فهم بالای سیاسی امام رضا(ع) را نشان می‌دهد.
همکاری مرکز نسخ خطی آستان قدس با خوش‌نویسان
در ادامه ابوالفضل حسن‌آبادی؛ مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نیز اظهار کرد: حدود 100 هزار نسخه خطی در این مرکز نگهداری می‌شود که بخشی از فرهنگ و هنر خراسان همچون هنر خوش‌نویسی و تذهیب در این نسخ به‌ویژه در قرآن‌های آن قابل‌مشاهده و بررسی است.
وی از خراسان به‌عنوان یکی از قطب‌های خوش‌نویسی کشور نام برد و گفت: کاتبان خوبی در دوره‌های مختلف تاریخی در این سرزمین داشتیم که حتی برخی از آن‌ها هنوز شناخته و معرفی نشدند، به‌طور مثال محمدصادق نیشابوری، ازجمله این کاتبان است که هم‌عصر شاه محمود نیشابوری نیز بوده است و آثاری از این کاتب در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی وجود دارد.
حسن‌آبادی اضافه کرد: بی‌تردید دیدن خطوط استادان متقدم توسط خوش‌نویسان نقش اثرگذاری در ادامه راه آن‌ها دارد، در این راستا مرکز نسخ خطی این آستان مقدس آماده همکاری با محققان و استادان خوش‌نویس بوده است و هنرمندان می‌توانند از مرقعات و کتاب‌های خوش‌نویسان دوره‌های گذشته تاریخی در این مرکز استفاده کنند.
وی همچنین به انجام مصاحبه با خوش‌نویسان برجسته شهر نیشابور در قالب پروژه «تاریخ محلی خراسان» توسط مرکز اسناد آستان قدس رضوی اشاره و بیان کرد: نیشابور ازجمله شهرهای پایدار تاریخی است که نیاز به تعریف و تبلیغ ندارد. امیدوارم با برگزاری برنامه‌های بیشتر، هویت فرهنگی این شهر برجسته‌تر شود به عبارتی جریان سازی فرهنگی صورت بگیرد.
نگاهی به زندگی شاه محمود نیشابوری
احمدرضا سالم؛ مدرس دانشگاه و پژوهشگر نسخ خطی نیز در این نشست تخصصی با نگاهی به زندگی شاه محمود نیشابوری تأکید کرد: از زین‌الدین محمود نیشابوری نیز با عنوان «محمود نیشابوری» یاد می‌شود، ازاین‌رو ممکن است اثری با امضای محمود نیشابوری درحالی‌که اثر زین‌الدین محمود است، به‌اشتباه به شاه محمود نسبت داده شود.
اجرای هم‌نویسی حدیث سلسله الذهب
همچنین در این مراسم، ماکت کتاب ترجمه فارسی «چهل حدیث به نظم» که توسط شاه محمود نیشابوری به خط نستعلیق 7 سطری در 8 ورق نوشته‌شده است، رونمایی شد. این اثر منظوم توسط حسین بن سیف‌الدین الهروی ترجمه‌شده و ازجمله آثار مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی به شمار می‌آید.
اجرا ویژه‌برنامه هم نویسی حدیث سلسله الذهب توسط 114 خوش‌نویس خراسانی در مقابل دیدگان مردم هنردوست نیشابور نیز پایان‌بخش این گردهمایی بزرگ بود.
گفتنی است، نشان زرین قلم، ویژه نکوداشت شاه محمود نیشابوری و به همت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی طراحی‌شده است. ازآنجایی‌که این خوش‌نویس بزرگ، کاتب نخستین قرآن کریم به‌صورت کامل به خط نستعلیق است و به «زرین قلم» نیز ملقب بوده، قرار است این نشان در قالب برگزاری دوسالانه‌ای در آینده به خوش‌نویسانی که قرآن کریم را به‌صورت کامل به خط نستعلیق کتابت کردند، اهدا شود. |