معاون پژوهش و فناوری دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی دانشگاه هنر تهران در سومین جلسه بازخوانی نظری هنر رضوی بر لزوم توجه بیشتر به پیوند هنر اسلامی با عقاید کلامی تأکید کرد.

دکتر امیر مازیار در این نشست که با محوریت «مبانی کلامی مکتب هنر رضوی» بعدازظهر دوشنبه ششم تیرماه در مکتب هنر رضوان در مشهدمقدس برگزار شد، با طرح پرسش‌هایی درباره مفهوم هنر رضوی و جایگاه مکتب رضوی در هنر اسلامی اظهار کرد: وقتی می‌توان از مکتب هنر رضوی صحبت کرد که قبول کنیم هنر اسلامی در عین هویت خاص خود دارای تنوع، تکثر و تاریخ‌مندی است.
وی با بیان اینکه هنر اسلامی به دلیل عقایدی که در جهان اسلام وجود داشته است، دارای تنوع و تکثر عقیدتی نیز است، افزود: همچنین این هنر با زندگی اجتماعی و سیاسی مردم در طول تمدن اسلامی در هم‌تنیده شده یعنی هنر در متن زندگی مردم جریان داشته و تأثیر متقابل گذاشته است. از طرف دیگر، هنر اسلامی را باید فراتر از فرآورده زیباشناسی و فرمالیستی دید، چراکه عرصه مطالعات تاریخ و هنر اسلامی امروزی گسترده‌تر شده است.
 

اهمیت شناخت عقاید مذاهب جهان اسلام
معاون پژوهش و فناوری دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی دانشگاه هنر با ذکر مثالی به رابطه کلام و عقاید مسلمانان در آثار هنر اسلامی اشاره و اضافه کرد: اگر بخواهیم هنر اسلامی را دقیق بشناسیم، باید عقاید مذاهب جهان اسلام را هم بشناسیم.
مازیار ادامه داد: جریان‌های فکری به ویژه کلامی در تنوع فکری و فرقه‌ای بسیار مهم هستند، اما کمتر به آنها توجه شده است، چون عقاید در جهان اسلام شکل سیاسی به خود گرفته‌اند.
وی گفت: بحث عقاید در جامعه اسلامی پیوسته با زندگی عینی مردم و نظام‌های سیاسی که حکومت می‌کردند عجین شده است. به عبارتی عقاید گوناگون در جهان اسلام ظهور و بروز گسترده در جامعه داشته و به طور جدی وارد عرصه هنر شده است به ویژه که عموم آثار با حمایت و نفوذ حاکمان شکل گرفته است، یعنی سفارش‌دهنده اصلی نظام حاکم بوده است.
 

توجه به ابعاد هویتی تشیع در معماری
این استاد دانشگاه با بیان پرسش «آیا در مکتب هنر رضوی بین عقاید شیعه و بناهای اسلامی ارتباطی وجود دارد؟»، تصریح کرد: ما به عقاید اسلامی نگاهی انتزاعی داریم و هنر اسلامی را به باستان‌شناسی محدود کرده‌ایم. هسته اصلی علم کلام را مباحث عقیدی محض تشکیل دادند، اما کلام در تاریخ تمدن محدود به این نبوده و یک جهان‌شناسی برای خود دارد.
مازیار با تأکید بر اینکه به ابعاد هویتی تشیع در معماری و هنر بناهای مذهبی توجه شده است، افزود: به طور مثال بنایی که برای امامی ساخته شده با بنایی که برای شاهی ساخته شده به طور کامل از این نظر متفاوت است و سفارش‌دهنده در نقوش به این نکات توجه داشته است.
وی گفت: حرم مطهر رضوی، گنجینه هنر اسلامی است و این هنر را باید از دوره‌های ایلخانی، تیموری و صفویه و... دید. همچنین ما باید هنر معاصر در این آستان مقدس ایجاد کنیم، اما هیچ کس حق ندارد هویت حرم رضوی را مخدوش کند.
سلسله جلسات بازخوانی نظری هنر رضوی در ادامه همکاری‌های پژوهشی میان مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی و دانشگاه هنر تهران با محوریت مکتب هنر رضوی برگزار می‌شود.