اولین کارگاه از کارگاه های جانبی جشنواره سراسری عکس خانه دوست با عنوان روند شکل گیری پروژه مستند اجتماعی و با حضور محسن راستانی برگزار شد .
در این کارگاه که درحاشیه برگزاری اردوی عکاسی برای عکاسان غیربومی برگزار شد محسن راستانی از اساتید عکاسی ایران در مورد روند شکل گیری پروژه مستند اجتماعی نکاتی را یادآور شد .
وی در ابتدا به صورت مختصر از ورود عکاسی به ایران ومقایسه جایگاه عکاسی مستند در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته پرداخت و گفت : زمانی که اروپا روزهای طلایی خود در شکل گیری عکاسی مستند اجتماعی را می گذراند ، عکس و دوربین عکاسی توسط شاه وقت به حرمسراهای ایران راه یافت و به همین دلیل تمام تصاویر ما از آن زمان تصاویری ایستا و تسلیم به نظر می رسند چرا که از اطاعت امری ملوکانه و حکمی حکومتی خبر می دهند .
راستانی در ادامه در مورد تاریخچه پروژه می گوید : علی رقم پیشرفت های بسیار در دوره های اولیه عکاسی و  ارتقا آن به  هنر مفهومی ، در آن زمان ، عکاسی حتی نزد هنرمندانی  چون برسون ، فاقد پروژه بود .
راستانی پروژه را یک مفهوم می داند مفهومی که مدتها ذهن یک عکاس را درگیر خود نگه می دارد  ، از نظر او پروژه یک مرحله قابل اتکا و قابل اعتنا در عکاسی روز است که صاحبان ، قهرمانان و ابر قدرت های خود را دارد . و پروژه ای  قوی می تواند خود را درساحت یک رسانه معرفی کند .
وی در تکمیل تعریف خود می افزاید :در پروژه صاحب یک مطالعه ، یک تحقیق و یک آسیب شناسی هستیم و دیگران را نیز درگیر این مفهوم می کنیم فلذا از ماحصل پروژه نه تنها عکاس بلکه سایر سازمانها و نهادهای مختلف می توانند بهره مند شوند .
وی افرادی چون ریچارد اودون ، سباستین سالگادو و ژیل برس  را بعنوان غول های مستند اجتماعی معرفی می کند ، افرادی که صاحب پروژه های عظیم هستند و مسیر رسیدن به این جایگاه را اینگونه تشریح می کند : در آغاز همه ی این بزرگان نیز مانند سایر عکاسان مسیر مشترکی را طی نموده اند  ، عکاسی با چاشنی اشتیاق از هر آنچه ممکن است ،  همین دوره آموزشی کمک می کند تا عکاس زبان عکس را بشناسد ، کادر ، کنتراست ، نور و سا یر جزئیات را بداند و لحظه ها را درک کند اما آنچه از یک فرد ، عکاسی صاحب پروژه می سازد بلوغی است که او تجربه کرده است . اینکه با توجه به تمایل ، مطالعات و در آمد ذهنی موضوعی را اختیار می کند و این موضوع دغدغه فکری او می شود .
محسن راستانی در ادامه کارگاه به جهت آشنایی بیشتر با مفهوم پروژه ، در مورد ژیل برس می گوید : برس به خاطر تحصیلات سیاسی به شدت تحت تاثیر مطالعات ژئو پولوتیک است و
گرایش ایشان پیگیری انسان معاصر در وضعیت هایی است که حیات او را در جهان شکل می دهد .
برس به تنهایی آدمهای پس از جنگ نزدیک می شود ، انسانهایی که رنج ، فقر ، فقدان و فحشا را در زمانه ی پس از جنگ تجربه می کنند و به اعتقاد وی ادبیات قابل اعتمادی برای نشان دادن آن وجود ندارد جز چشمها و انتقال آن تنها از طریق عکسها میسر می شود .
 
در بخشی دیگر از کارگاه راستانی از تجربه سباستین سالگادو آنچه که او به عنوان مرام بصری خوانده می شود یاد می کند :سالگادو در عکاسی مربوط به پایان نامه اش متوجه این حقیقت می شود که همه ی افرادی که کار مشابه انجام می دهند شبیه هم می شوند ، شبیه هم رفتار می کنند ، شبیه هم آرزو می کنند و .... وی بعد از تجربه این موارد مجهز به مرامی می شود که خود از آن به عنوان مرام بصری یاد می کند و اعتقاد دارد که هر عکاسی در جهان با یک مرام چشمی خاص و متفاوت  می بیند .
 سالگادو  به انسان واصالت او معتقد است و معترض به جهان معاصر از آن جهت که انسان را از موجودی چند منظوره به محصولی تک منظوره تبدیل نموده است .
پروژه کارگران او در تجلیل از انسان اتفاق می افتد اما این تجلیل بیشتر موضوع انهدام بشر را در دنیای معاصر نمایش می دهد .
وی در حیات عکاسی خود بر روی انسان متمرکز است چه آنزمان که معادن طلا را عکاسی می کند و چه زمانی که به سمت تاریک ترین نقاط ؛ به سمت فسیل و دایناسورها می رود .
راستانی در پایان  و در جمع بندی مسیر دستیابی به یک پروژه می گوید : پروژه ترکیبی از چندین مجموعه است و باید توجه داشت که مجموعه یعنی اشتراک در فرم ، نورپردازی ، توناژ و موارد متعدد دیگر
مجموعه ها بر اساس زمان محور ، شخص محور، رویداد محور و موقعیت محور بودن پیگیری می شوند و می توانند هم پوشانی داشته باشند .
وی در نهایت عکس ها را  حافظه ی قابل خوانش و ماندنی برای جامعه خواند و  حمایت سازمانها و نهادها را در  روند تولید پروژه امری ملزم دانست و گفت : تا زمانی که یک پروژه  نقد و بررسی نشده وبه رقابت گذاشته نشود مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و تا این حمایت صورت نگیرد تمام تلاش هایی که در عکاسی ایران اتفاق می افتد فاقد حرفه ای گری و فرهنگ عکاسی خواهد بود .


پی نوشت :
محسن راستانی متولد ۶ دی ماه ۱۳۳۷ خرمشهر است.
او دارای لیسانس رشته عکاسی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است و به عنوان عکاس و مدرس رشته عکاسی فعالیت دارد.
عکاس خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران ۱۳۵۹، مسئول بخش عکاسی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران ۱۳۶۴، دبیر سرویس عکس مجله تصویر، دبیر سرویس عکس روزنامه صبح امروز، مدرس دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، عضو هیات موسس انجمن صنفی عکاسان مطبوعات ایران، عضو هیات موسس انجمن عکاسان ایران، عضو شورای سیاستگذاری یازدهمین بی ینال عکس ایران موزه هنرهای معاصر، داوری چندین جشنواره و مسابقه عکاسی، شرکت در چندین نمایشگاه جمعی و انفرادی در داخل و خارج از کشور، دریافت چندین جایزه و برگزیده آثار در مسابقات داخلی و خارجی، نویسنده چندین مقاله در مطبوعات ایران از جمله فعالیت های این هنرمند عکاس است.
او پروژه های عکاسی مانند جنگ ایران وعراق، آلمان، کیش، بیروت لبنان، لهستان، خانواده ایرانی، بوسنی و هرزگوین ،ارمنستان و عکاسی تبلیغات را در کارنامه فعالیت عکاسی‌اش دارد