در کارنامه‌ی هنری‌اش افتخاراتی همچون نگارش کتیبه‌های 14 متری سردر ورودی حرم کاظمین، نگارش پرچم گنبد مطهر امیرالمومنین(ع)، نگارش خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) و ثبت آن به‌ عنوان اثر ملی میراث فرهنگی به چشم می‌خورد.
محسن عبادی در بیش از 40 نمایشگاه جمعی خوشنویسی در ایران، اندونزی، قطر، پاکستان، و اتریش شرکت داشته و عضو بنیاد ملی نخبگان ایران است. او که پیش از بازنشر قرآن نفیس بایسنغری توسط موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، مطالعه‌ و پژوهش مفصلی روی این اثر ارزشمند داشته است، در گفتگویی ویژه به جزئیات پژوهش خود درباره‌ این قرآن که مراحل صحافی خود را پشت سر می‌گذارد، اشاره می‌کند.

- درباره‌ نقش خودتان در جریان بازنشر قرآن بایسنغری بگویید.
از ابتدای شروع پروژه برای چاپ و نشر قرآن نفیس بایسنغری که یکی از عظیم‌ترین داشته‌های هنری تاریخ هنر ایران است، صحبت‌هایی برای تحلیل فنی خط آن شده بود. قرار شد مقالاتی تهیه کنم که بعد تبدیل به یک پژوهش شد. در این پژوهش سه مولفه خاص که فقط در این قرآن موجود است را بررسی و تحلیل کردم و در اختیار دوستان قرار دادم تا در مقالات علمی همراه این کتاب آماده‌سازی شود.

- این سه مولفه شامل چه مواردی هستند؟
این سه حوزه شامل بحث طراحی حروف خاص و موضعی در جایگاه‌های مورد نیاز سطر و صفحات است. دیگری بحث هنرهای مفهومی است؛ یعنی مفاهیمی هنری‌ که بایسنقر به صورت استعاره و نمادسازی در نوشتن خود به کار گرفته است. پارامتر سوم بحث مولفه‌های گرافیکی بود. این سه حوزه باعث شده این قرآن متمایز شود. البته از لحاظ عیار خط هم می‌تواند تحلیل شود که از این نظر نیز ویژه و منحصر به‌ فرد است.

- درباره‌ بحث هنرهای مفهومیِ به کار رفته در قرآن بایسنغری بیش‌تر توضیح دهید.
این موضوع زمانی در ذهنم شکل گرفت که به منزل یکی از خوشنویسان رفته بودیم، ایشان فرمودند خط بایسنقر را نشر ندهید چون پر از نازیبایی و ناهماهنگی است و سبک خوبی نیست. وقتی خط را مطالعه کردم، متوجه شدم بعضی از قسمت‌ها عمداً زیبا نوشته نشده‌اند وگرنه برای خوشنویس کاری نداشته که آن قسمت را حداقل معمولی بنویسد. مثلاً کلمه‌ای مثل «کذب» را بسیار ناموزون و ناهماهنگ نسبت به سطر و کلمات قبل و بعدش نوشته که می‌خواسته زشتی دروغ را نشان بدهد و برای همین آن را نازیبا نوشته است.
یا مثلاً در یکی از عجیب‌ترین صفحات در یک سطر نوشته بود؛ «کَلَّا إِذَا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا» و این سطر به لحاظ اینکه تعداد کلمات کمی در آن جای گرفته بود، سطر خیلی خلوت و فقیری بود. معنای این آیه به درهم فروریختن و کوفتگی زمین بعد از رستاخیز عظیم اشاره دارد.
آن سطر هم به لحاظ بصری این سوت وکوری را نشان می‌دهد و خلوتی بیش از حدش با خاک یکسان شدن زمین در روز موعود را تداعی می‌کند.

- پژوهش‌تان چه مدت طول کشید و آیا از منبع خاصی استفاده کردید؟
پژوهش پنج ماه طول کشید. از هیچ منبعی استفاده نکردم. همه تحقیقات شخصی خودم روی ساختار، اسکلت و داربست خط بایسنقر است؛ روابط بین حروف و اتصالات و روابط بین کلمات و در نگاه دقیق‌تر روابط بین سطرهای مختلف. آن‌چه استخراج کردم مکاشفاتی بود که از قرآن بایسنقر داشتم.

- خط به کار رفته در نگارش قرآن بایسنقر چه نوع خطی است؟
خط استفاده شده در این قرآن خط محقق است و از خط‌های فاخر برای قرآن‌نویسی محسوب می‌شود. اتفاقا مقدمه پژوهش درباره این است که اصولاً خط محقق چه نوع خطی است و اینکه خط محقق در دوره تیموری به‌طور خاص چه ویژگی‌هایی دارد که برای قرآن‌نگاری زیاد استفاده می‌شده است.

- این خط تنها خطی بوده که برای قرآن‌نگاری به کار می‌رفته یا اینکه بایسنقر به طور ویژه آن را برای کتابتش انتخاب کرده است؟
خط محقق خط مرسومی برای قرآن‌نگاری سلطانی بوده، نه قرآن‌نگاری عام. قرآن‌های وقفی در مساجد بیشتر به خط نسخ بوده، اما قرآن‌هایی که به ‌صورت ویژه با پشتیبانی حکومت کتابت می‌شده، با ترکیبی از ثلث، نسخ و محقق یا خط ریحان نوشته شده است.
مثلاً قرآن علاءالدین تبریزی ترکیبی از ثلث و ریحان است یا قرآن عبدالله طباخ هروی ترکیبی از محقق، نسخ و ثلث است. خط قرآن بایسنقر محقق جلی است. از این خط به خط بارز و خط آشکار یاد می‌شود و برای قرآن‌نویسی هم اصرار بود که خط آشکار و خوانا باشد. خط محقق نسبت به ثلث خیلی واضح‌تر و خواندش ساده‌تر است.

- علاوه بر پژوهشی که انجام دادید، در جریان نشر این اثر نفیس دخالت دیگری نیز داشته‌اید؟
عنوان روی جلد قرآن را طراحی کردم و لوگویی برای آن زدم. عنوان «برگ‌هایی از قرآن بایسنقری» را هم با خط محقق خوشنویسی کردم و سعی کردم خط اصالت دوره تیموری و شیوه بایسنقر را داشته باشد.

- انجام این پژوهش در فرایند بازنشر قرآن بایسنقر چه تاثیری دارد؟
این پژوهش خیلی از گره‌ها را باز کرده است. باعث شده بعضی از انتقادهایی که ناپخته است و بنیان علمی ندارد برداشته شود. مثلا خوشنویسی که گفته بود خط بایسنقر را به هیچ عنوان نشر ندهید، اگر مقاله را بخواند، به هوش و ذکاوت این کاتب پی می‌برد. این اثر جزو داشته‌های عظیم ملت ایران است و برگ‌هایی از آن در موزه‌های دنیا پراکنده است و خیلی هم به آن فخر می‌فروشند. این کار پژوهشی کمک می‌کند خواننده با نوع هویت اثر آشنا شود و با شناختی که پیدا می‌کند، بهتر از تصاویر استفاده کند.

- قصد چاپ و انتشار پژوهش تان را دارید؟
یکی دو مرکز در خارج از کشور از من خواسته‌اند و مایلند این نگاه پژوهشی به خط بایسنقر که خط معروفی در دنیا هست، به زبان انگلیسی هم چاپ شود.

- درباره‌ پیوند خوشنویسی و مفاهیم دینی چه نظری دارید؟
خوشنویسی برگرفته از وحی است. از همان ابتدایی که قرآن نازل شد، رسالت قلم هم مشخص شد. «نون والقلم و مایسطرون». قلم و آن‌چه که می‌نویسد. خوشنویسی را اگر بخواهیم طبق این آیه توصیف کنیم، باید بگوییم یک هنر کاملاً الهی، قرآنی و دینی است. رسالت قلم را خدا تعیین کرده است.
در جای دیگر خداوند می‌فرماید انسان با قلم مشهور است. در سوره علق هم آمده؛ «اقْرَأْ وَرَبُّکَ‌الْأَکْرَمُ، الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ، عَلَّمَ‌الْإِنسَانَ مَا لَمْ‌یَعْلَمْ». آنچه که دایره مجهولات انسان است، کلیدش قلم و نگارش علم الهی است که بالاتر و جامع‌تر از تمام علوم است.

- بازنشر چنین آثاری را تا چه اندازه مهم می‌دانید؟
واقعاً اهمیتش خیلی بالاست. من به نمایندگی از جامعه هنری تشکر می‌کنم که آستان قدس رضوی این کار را انجام داد. بسیار کار پربرکتی است. برای پیدا کردن یک برگ از این کتاب که خطش مرجع است و زیباترین منبع به حساب می‌آید، دچار دردسرهای زیادی بودیم. الان مجموعه‌ای از صفحاتی که آستان قدس رضوی در اختیار دارد با کیفیت عکاسی بسیار خوب و چاپ بسیار نفیس در اختیار همه قرار می‌گیرد. حداقل فایده‌اش این است که هنرمندان بهترین منبع آموزشی خط محقق را در اختیار خواهند داشت.

- و حرف آخرتان؛
خواهش دارم به عنوان پیشنهاد، اگر راجع به این اثر، پژوهشی انجام می‌شود علاوه بر اینکه پژوهش همراه اثر منتشر می‌شود، آن را در تیراژ کم، به صورت جداگانه هم چاپ کنند تا هنرمندان بتوانند به سهولت به آن دسترسی داشته باشند.