در این مجال پای سخن سیدمجتبی ذبیحی می‌نشینیم که روزگاری یکی از جوان‌ترین مربیان سرود کشور و مسئول خانه سرود شهرداری مشهد بوده است. او از اواخر سال 1396 فعالیت خود را به عنوان مدیر آوای رضوان در مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی آغاز کرده و با تجربه‌ای بیست ساله در پرتوی حمایت‌های این آستان مقدس در مسیر ترویج هر چه بیش‌تر سرود در کشور فعالیت می‌کند. 

فعالیت‌های حوزه سرود با چه رویکردی در مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی آغاز شد؟

فعالیت‌های آوای رضوان در گذشته محدود به تولید آثار با همکاری خوانندگان مطرح کشور بود. فعالیت‌ها با رویکرد جدید بر مبنای سرود به‌طور رسمی از فروردین 97 آغاز شد و در نخستین برنامه از 15 گروه سرود برتر کشور دعوت شد تا با لباس‌ها و لهجه‌های محلی استان‌های مختلف کشور به اجرای سرود در عید نوروز همان سال در جوار حرم مطهر رضوی بپردازند که خوشبختانه این اجراها مورد استقبال مردم و تقدیر مسئولان قرار گرفت. پس از اجرای برنامه نوروزی به‌دلیل محدودیت‌های بارگاه مطهر رضوی برای اجرای سرود با آهنگ، تصمیم بر آن شد تا موسیقی از برنامه‌های آوای رضوان حذف شود و تولید آثار به سبک آکاپلا(بدون استفاده از ابزار موسیقی) شروع شود. بنابراین برای آشنایی گروه‌‌های سرود با فضای اجرا به سبک آکاپلا، دوره تخصصی آموزشی با حضور 150 مربی سرود از سراسر کشور در تابستان 97 در مشهد برگزار شد. در حال حاضر نیز 30 گروه سرود مشهدی و 100 گروه سرود از سایر استان‌ها با آوای رضوان همکاری می‌کنند و سرودهای آن در اماکن مذهبی و مساجد اجرا می‌شود.

فرایند تولید سرود زیر نظر آوای رضوان چگونه است.

تعدادی شاعر و آهنگ‌ساز فعال در حوزه‌های مذهبی و ارزشی کشور توسط واحد آوای رضوان شناسایی می‌شوند و برای تصمیم‌گیری در رابطه با موضوعات آثار، هر ماه اتاق‌های محتوایی و فکر آوای رضوان با حضور جمعی از متخصصان و اهالی فن برگزار می‌شود. شعر پس از سرایش توسط این افراد تایید و اصلاح می‌شود و سپس ملودی این سرودها توسط آهنگ‌ساز ساخته شده و مورد بررسی و تأیید آوای رضوان قرار می‌گیرد.

آوای رضوان در این مدت تلاش کرده تا برای موضوعاتی که تاکنون برای آن سرودی تولید نشده مانند امام جعفر صادق(ع) و امام جواد(ع) آثاری تولید کند؛ برخی از سرودها نیز با توجه به مناسبت‌هایی همچون شهادت سردار قاسم سلیمانی در کوتاهترین زمان ممکن تولید می‌شود. تلاش کردیم تا فعالیت‌های خود را محدود به مشهد نکنیم و از ظرفیت سایر استان‌ها مانند تهران، اصفهان و یزد نیز برای تولید و ضبط سرود استفاده کنیم.

چه سرودهایی در قالب نماهنگ ضبط و منتشر می‌شود؟

در مجموع از 80 سرود تولید شده به سفارش مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در حدود دو سال اخیر، 15 سرود به نماهنگ تبدیل شده است. البته برخی از سرودها به فضای کار بستگی دارد به‌طور مثال سرود سیل به‌دلیل وجود تصاویر فراوان در مدت کوتاهی تبدیل به کلیپ شد. از آنجایی که تولید بیش‌تر سرودها به آهنگ‌سازان شهرهای دیگر سفارش داده می‌شود، ضبط آن نیز در استودیوهای آنها صورت می‌گیرد. البته تجهیز استودیوی مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی نیز در دستور کار قرار دارد تا بتوان در کنار ضبط نریشن‌های تک نفره، به‌صورت حرفه‌ای نیز سرود ضبط کرد.

مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی چه اقداماتی برای حمایت از گروه‌های سرود کشور انجام داده است؟

این مؤسسه با تولید سرود برای اجراهای پاتوقی و تهیه جلیقه و شال مزین به نام آوای رضوان، از گروه‌های همکار آوای رضوان در سراسر کشور حمایت کرده و می‌کند. همچنین تاکنون دو دوره آموزشی برای مربیان سرود در مشهد برگزار شده است. سه دوره تخصصی نیز با حضور مدرسان مشهدی در استان‌های اصفهان، گلستان و هرمزگان برپا شده است. همچنین سه بار در طول سال یعنی در دهه کرامت، دهه آخر صفر و عید نوروز از گروه‌های سرود منتخب همکار با آوای رضوان در کشور برای حضور در مشهد و اجرای برنامه دعوت به عمل می‌آید. در بحث اسکان و پذیرایی از این گروه‌ها حمایت می‌شود. راه‌اندازی لیگ سرود نیز در سال جاری انجام شد که نقش پررنگی در فعال بودن گروه‌ها و ایجاد انگیزه در آنها داشته است. در قالب این لیگ به گروه‌های سرودی که فیلم‌‌های اجراهای آکاپلای خود را ارسال می‌کنند، امتیازدهی می‌شود که در نهایت از میان گروه‌های سرود فعال‌تر و دارای امتیاز بالاتر برای حضور در برنامه‌های آوای رضوان در مشهد مانند نوروز 99 دعوت خواهد شد. اجراهای نماز جمعه هر هفته، یکی از بخش‌های مهم برای امتیازدهی به این لیگ‌های سرود است.

یکی از کارهای متفاوتی که در چند سال اخیر در مناسبت‌های مختلف ملی و مذهبی ما شاهد آن هستیم اجرای گروه‌های سرود در نماز جمعه است. کمی راجع به این اجرا‌ها توضیح دهید.

از آنجایی که نماز جمعه ظرفیت بسیار خوبی برای اجرای سرود دارد، مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی طی هماهنگی که با ستاد اقامه نماز جمعه‌ کشور داشت توانست موافقت اجرای سرود آکاپلا را در این آیین عبادی- سیاسی دریافت کند. البته این برنامه در تابستان سال جاری ابتدا از مشهد آغاز و سپس تهران نیز اجرا شد و هم اکنون در مناسبت‌های خاص ملی و مذهبی 70 گروه به‌صورت متمرکز یک سرود را در مراسم‌ نماز جمعه‌ سایر مختلف اجرا می‌کنند.

جشنواره سراسری آکاپلای آوای رضوان با چه اهدافی برگزار شد؟

نخستین دوره جشنواره سراسری آکاپلای آوای رضوان در سال 97، برای اجراهای نوروزی برگزار شد. در این بین، دومین جشنواره سراسری آکاپلای آوای رضوان با لیگ سرود پیوند خورد و دیگر گروه‌ها نیازی به ارسال فیلم به این جشنواره را ندارند؛ به عبارتی گروه‌های سرود در قالب این لیگ به‌صورت سالانه ارزیابی می‌شوند و برای برگزاری اختتامیه جشنواره آکاپلا، گروه‌های برتر به لیگ دعوت خواهند شد. گروه‌های حاضر در لیگ سرود می‌توانند سرودهای آکاپلای تولیدی خود را نیز در کنار سرودهای آوای رضوان در معابر پرتردد شهری و مراسم‌های مختلف اجرا کنند. چگونگی برگزاری نخستین جشنواره آکاپلای آوای رضوان ویژه بانوان در سال جاری نیز به همین صورت است. بی‌تردید اگر اختتامیه این جشنواره در مشهد برگزار شود، امکان اجرای برنامه توسط گروه‌های برتر در محافل ویژه خواهران مشهد مانند باغ خاتون وجود دارد.

آیا در حوزه بین‌المللی نیز آثاری تولید کرده‌اید؟

بله. نماهنگی با همکاری مشترک گروه سرود آوای رضوان و گروه سرود مهمان از لبنان و سوریه به دو زبان فارسی و عربی در ایام پایانی ماه صفر سال جاری در مشهد تولید شد. همچنین می‌توان به اجرای تعدادی از گروه‌های سرود آوای رضوان در مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی کربلا در دو سال اخیر اشاره کرد.

دفتر آوای رضوان در پردیس توانای تهران با چه رویکردی افتتاح شد؟

آوای رضوان به‌عنوان یک مرجع فعال در حوزه سرود با نهادهایی همچون اداره آموزش و پرورش و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تعامل خوبی داشته است. در این بین، ارتباط با رسانه ملی و همچنین ارتباط با سایر نهادها و وزارتخانه‌های کشور همواره مورد توجه آوای رضوان بوده است. این دفتر به منظور ارتباطات بیش‌تر، انجام آسان‌تر، هماهنگی‌ اجراها بین گروه‌های سرود کشور و بهره‌گیری از ظرفیت استادان برجسته برای برگزاری دوره‌های آموزشی در پایتخت افتتاح شده است. به‌طور مثال در ایام افتتاح دفتر آوای رضوان در تهران توانستیم جلساتی با شبکه امید برگزار و برنامه‌ها را با همکاری مشترک این شبکه پیگیری کنیم. همچنین با افتتاح این دفتر می‌توانیم از ظرفیت دوره‌های آموزشی- تربیتی پردیس توانا برای آموزش مربیان در کنار برگزاری دوره‌های تخصصی سرود استفاده کنیم.