به همت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، نشست تخصصی عصر طنز با نام لبخند لهجه دار» ، دوم بهمن، ساعت ۱۶ تا ۱۸ در مکتب هنررضوان مشهد، برگزار شد.
دراین نشست ادبی، سعیده موسویزاده، شاعر و طنزپرداز مشهدی، در جمع طنزپردازان، شاعران و علاقهمندان به شعر لهجهای با اشاره به اینکه طنزپرداز کودکی است که سعی دارد بزرگ نشود ، اظهار کرد: یکی از کاربردهای طنز کاهش اضطراب و خشنونت است؛ برای همین بیشتر برای تلخیها جوک میسازیم و این یک نوع واکنش دفاعی است که تلخی و خشونت را تلطیف کنیم.
موسویزاده از چخوف و چارلی چاپلین به عنوان طنزپردازان برجسته یاد کرد و افزود: طنز به بیان ناهنجاریهای اجتماعی میپردازد و برای خواننده و یا شنوندهاش آمیختهای از لبخند، درد و تفکر است.
وی در بخشی دیگر از سخنانش درباره شعر لهجه ای و گویشی ادامه داد: هر آنچه که در شعر طنز زبان معیار به کار میرود، در شعر طنز گویشی هم وجود دارد و از زمانی که انسان لب به سخن گفتن باز کرده است،طنز در گویش و لهجه جود داشته است.
شاعر و طنزپرداز مشهدی با تاکید بر اینکه طنز شفاهی از قدیمالایام در افسانهها، لالاییها، چیستان، سیاهبازیها و برخی نمایشنامهها و مراسمهای مختلف به خصوص مراسمهای دورهمی زنانه وجود داشته است، اظهار کرد: بنا بر آداب و رسوم، طنزها متفاوت میشود.
ما نمونههای از طنزها به لهجههای مختلف در عرصه بینالمللی داریم که میتوان به طنزهای بهلول و... اشاره کرد.
موسویزاده از لهجه خراسانی به عنوان اصل زبان دری یاد کرد و افزود: زبان دری زبان رسمی دوره ساسانی بوده است.
فارسی دری زبانی است که از اواخر دوره ساسانی تا امروز، زبان فرهیختگان ایرانی بوده و نه تنها درمدائن و سواحل اروند رود؛ بلکه در دور دستترین شهرهای خراسان و ماوراءالنهر، به آن سخن میگفتهاند.
غنای زبان در لهجه خراسانی
وی ادامه داد: کلمات و اصطلاحاتی در لهجه خراسانی داریم که میتواند به غنای زبان فارسی کمک کند. دو بیتیهایی در لهجه خراسانی وجود دارد که شیرین، لطیف، گزنده، اصیل و پر از شیطنت است که در ذهن بسیاری از مردم ماندگار شده که برخی افراد از جمله چوپانها آنها را به آواز میخواندند.
موسویزاده تصریح مرد: لهجه خراسانی پر از ابهام، کنایه و ایهام است و در برخی موارد بسیار گزنده و بی پروا است.
وی تاکید کرد: آداب و رسوم، مثلها، افسانهها، سیاهبازیها و... باعث شده که طنز شفاهی لهجهای شکل بگیرد و به زمان امروز برسد که برخی از این طنز ها، جمعآوری شده است.
نویسنده کتاب «آب و تاب» ادامه داد: استاد محمد قهرمان یکی از کسانی بود که به ادبیات عامه مردم روستا علاقهمند بود و در کتاب" فریادهای تربتی" اشعاری را در قالب غزل، دوبیتی و رباعی، با مضامین عاشقانه و البته به لهجه نوشته است. یکی از ویژگی اشعار او این است که الفاظ زبان معیار استفاده نکرده است.
وی در پایان با تاکید بر اینکه شعر گویشی بسیار پر مخاطب است و به نوعی تقابل سنت و مدرنیته است، یادآور شد: سرایش شعر گویشی راحتتر است و برای سرودن آن میتوان واژههای جدید خلق کرد و یا حروف را در کلمات جا به جا کرد و یا واژههای فراموش شده را درشعر لهجه ای، به کار برد.