چهارمین نشست تخصصی انجمن «عصر طنز» مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با حضور استادان طنز کشور در مکتب هنر رضوان مشهد برپا شد.

این نشست تخصصی در ادامه اجرای پنجمین رویداد آموزشی «طنز قلمه» و با محوریت خوانش، نقد و بررسی شعر، نثر و داستان طنز، با حضور جمعی از طنزپردازان و علاقه‌مندان، همزمان با دهه امامت و ولایت، بعدازظهر سه‌شنبه 29 خرداد 1403، در مکتب هنر رضوان مشهد برگزار شد.

در این محفل، تنی چند از حاضران، شعرها و داستان‌های طنز خود را خواندند که توسط سه استاد برجسته طنز کشور اعم از دکتر اسماعیل امینی، داوود امیریان و محسن فراهانی، مورد بررسی و نقد قرار گرفت. در ادامه برخی از نکات مطرح شده از سوی این استادان را ذکر می‌کنیم.

 

اسماعیل امینی شاعر و طنزپرداز، در این نشست اظهار کرد: طنزپردازان در هر موضعی که طنز می‌نویسند باید نخست از تکنیک‌ها در خلق آثار خود استفاده کنند. همچنین باید زبانشان را به زبان مخاطب خود نزدیک کنند.

وی افزود: پرداختن به یک موضوع جزئی خوب است، طنزنویسان کاربلد نیز علاوه بر پرداختن به موضوعات کلی، بیشتر به یک موضوع جزئی به عنوان یک نمونه عینی از یک وضعیت خنده‌دار می‌پردازند.

این منتقد با اشاره به اینکه برخی از اصطلاحات طنز برگرفته از موقعیت زبانی است، گفت: همچنین توجه به ظرافت‌ها و ظرفیت‌های زبانی، از جمله تکنیک‌های اصلی در خلق آثار طنز مختلف است.

وی ادامه داد: وقتی اثر طنز خلق می‌کنید، در واقع، باید صحنه‌ای را ترسیم کنید تا مخاطب خودش ببیند و از مستقیم‌گویی باید جلوگیری کنید. یکی از خطاهای طنزپردازان، نگاه کردن با تمسخر به دیگران است، به عبارتی خود را در موضع بالاتر قرار می‌دهند. در این میان، شاعرانی همچون سعدی که طنزپرداز نبودند، اما در آثارشان به طنز هم توجه کردند، خود را در موضع برابر با مخاطب قرار داده و برخی از نقدها را به خودشان نسبت دادند.

وی تصریح کرد: می‌توانید با صاحبان مشاغل مختلف شوخی کنید، البته نه شوخی زننده بلکه شوخی دوستانه. در گذشته نیز این امر رایج بوده و در اصطلاح به آن «شهرآشوب» می‌گفتند.

این شاعر طنزپرداز ادامه داد: به ویژه می‌توانید با مشاغل غیرمفید و خلافکار همچون دزد و زورگیر، شوخی کنید. در این راستا، باید جزئیات و ظرافت‌های این مشاغل را بشناسید. به رفتار منفی آن‌ها نگاهی مثبت کرده و با آن شوخی کنید.

وی افزود: بیان مسائل عمومی در آثار طنز که عامه مردم متوجه آن می‌شوند، شیرین و دلنشین است، اما این امر را با روان‌ترین زبان ممکن انجام دهید. همچنین در سرودن شعر طنز، حوصله به خرج دهید.

امینی گفت: از شوخی‌های غیرمنتظره در خلق آثارتان استفاده کنید. وقتی مجموعه جملات موازی را در اثرتان بکار می‌برید که در تمام آن‌ها، تکنیک قابل پیش‌بینی است، خسته‌کننده می‌شود. به بیانی دیگر، ساخت تکراری در اثر طنز نمی‌تواند شگقتی و غافلگیری ایجاد کند.

داوود امیریان نویسنده داستان‌های کودک و نوجوان نیز در این نشست ضمن معرفی و بررسی یک فیلم خارجی، بر لزوم بررسی نمونه آثار طنز به خصوص در موضوعات مشابهی که طنزپردازان می‌خواهند درباره آن‌ها بنویسند، تأکید کرد.  

وی درباره نوجوانی که شعری با محوریت سرویس مدرسه‌اش در نشست خواند، نیز گفت: این دانش‌آموز، زبان حال خودش و دوستانش را بیان کرد که خوب بود.

همچنین محسن فراهانی سردبیر دفتر طنز حوزه هنری در نشست حاضر اظهار کرد: با انتخاب تیتر خوب، مخاطب خود را جذب کنید. همچنین از اغراق بیشتر در متن استفاده کنید.

وی افزود: از سویی دیگر، شیوه لحن متن طنزتان نباید نصیحت‌گونه باشد، چراکه مخاطب دوست ندارد نصیحت بشنود. در واقع، باید آنچه می‌خواهید به مخاطب منتقل شود را در متن‌ نشان دهید تا او خودش آن را درک کند. همچنین بهتر است، طنزپردازان در آثارشان به انتقال پیام مستقیم و جدی اخلاقی نپردازند.  

این نویسنده و طنزپرداز بیان کرد: اگرچه لزومی ندارد شوخ طبعی در متن‌تان زیاد باشد، اما با برخی از موضوعات می‌توان بیشتر بازی کرد و بر میزان شوخ طبعی متن طنز افزود.

در این نشست دو کتاب طنز شامل مجموعه شعر طنز فارسی شاعران بزرگ پارسی با عنوان «لبخند بر لب شعر» و کتاب مجموعه یادداشت‌های کوتاه و طنزآمیز با عنوان «کچ پژ» نیز معرفی و به حاضرانی که آثارشان را خواندند، اهدا شد.

گفتنی است، پنجمین رویداد آموزشی طنز قلمه با محوریت داستان، نثر و شعر طنز با هدف استعدادیابی و آموزش در چارچوب کارگاه‌های مجازی و حضوری، با حضور استادان برجسته طنزپرداز با همکاری مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در ایام پایانی خردادماه در حال برگزاری است.