هنر اسلامی در جوهر خود حاصل بار رسالت و امامت در روزگار فقد نبی و غیبت ولی است. هنر قدسی اسلامی تلاش می کند تا در این روزگار و در غربت نفس مقدس معصوم، فضای زندگی انسان را از معنویت آکنده سازد. هنر مقدس، حتی آنگاه که از سرچشمه مطهر خود فاصله می گیرد و در مظاهر هنر سنتی رخ می نماید و در دست عوام می افتد، همچنان شمه ای از منشا خود را حفظ کرده و شئون و جایگاه های گوناگون زندگی انسان امروز را معطر و منور می کند. هنر اسلامی ایرانی در طی سده ها از چنان حیات و پویایی برخوردار بود، که در برابر هیچ سدی بازنماند و از هر مانعی فرصتی می ساخت. امروز که به سبب وقایع روزگار جدید، پیوند ما از آن هنر کمابیش گسسته و زنجیره هنرمندان قدسی و دینی بریده است، نخستین چاره در احیای آن جریان زنده و پویا، شناسایی آن است، که پژوهش در هنرهای ایرانی – اسلامی چنین هدف مقدسی دارد. امروزه به لطف خداوند، جوانان ایران زمین به چنین پژوهش هایی اقبال کردهاند؛ اما مجموعه این پژوهش ها گرفتار مشکلاتی است که آنها را از قرب به این هدف باز می دارد. از جمله: 1. افراط و تفریط در توجه به آثار هنر اسلامی – ایرانی: برخی از پژوهش ها در محدوده بررسی صوری و عاری از اندیشه در بررسی آثار هنری گرفتار است. در مقابل، برخی دیگر گرفتار اوهام مستقل از واقعیت آثار و یکسان شمردن توهم با اندیشه حقیقی است. لازم است پژوهش گران طیفی از تأمل و تعمق و اندیشه کردن در آثار را جانشین این افراط و تفریط کنند. 2. افراط و تفریط در بهره گیری از تجربه های محققان مغرب زمین در دیدگاه ها و رویکردها و روش های پژوهش در هنر: رفتار منفعلانه با دستاوردهای این محققان و اقتباس سطحی از آنها از یک سو و بی اعتنایی ناآگاهانه و ظاهری به این تجارب و عدم آگاهی کافی از تحقیقات هنری در غرب و شرق از سوی دیگر از بیماری های پژوهش در هنر اسلامی- ایرانی در وضع کنونی ماست. 3. معضلات مدیریتی: معضلات مدیریتی از بزرگترین مسائل در پژوهش هنر اسلامی در ایران است. این بیماری نه فقط دامن گیر دستگاه های متولی آموزش و تحقیق؛ بلکه همه دستگاه هایی که بنا به وظیفه شان ارتباطی با پژوهش در هنر دارند، گرفتار آن هستند. عمده این بیماری اشتباه گرفتن هنر با تبلیغات، سطحی نگری، بی برنامگی، خفیف شمردن کار پژوهش، عمل زدگی، بی تدبیری در اولویت های پژوهش و ناهماهنگی دستگاه های متولی است. یکی دیگر از بزرگترین این مشکلات کمیت محوری در تربیت محقق در نظام آموزش عالی کشور است. هیئت علمی همایش ملی پژوهش در هنرهای ایرانی- اسلامی از محققان جوان دعوت می کند ژرف اندیشی و تأمل در تحقیق در هنر اسلامی را به جای سطحی نگری و شتاب زدگی پیشه گیرند. این هیئت از مدرسان پژوهش هنر دعوت می کند محققان جوان را به چنین شیوهای بخوانند. از مسئولان و متصدیان آموزش و پژوهش می خواهد که کیفیت در تحقیق و تعلیم را بر جای کمیت بر صدر بنشانند و در درک ژرفتر اهمیت مقدس پژوهش در هنرهای ایرانی – اسلامی تدبیر در اداره امور پژوهش و هزینه کردن اعتبارهای پژوهشی بکوشند. |