مروری بر سابقه و فعالیت‌های انجمن ادبی رضوی به مناسبت «روز شعر و ادب فارسی»

بیش از سه دهه از فعالیت انجمن ادبی رضوی، قدیمی‌ترین انجمن ادبی شهر مشهد در پرتوی بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) می‌گذرد و همچنان جلسات آن جایی برای عرض ارادت شاعران پیشکسوت و جوان است، چنان که بعدازظهر هر دوشنبه عطر عشق و شمیم ارادت در این محفل ادبی در صحن جمهوری اسلامی می‌پیچد و زائر و مجاور آنچه را که با دل و جان حس می‌کنند، در قالب واژه‌ها، ردیف‌ها و قافیه‌ها در مدح و منقبت ائمه اطهار(ع) بیان کنند. 

به گزارش آستان نیوز، پس از دو سال شیوع بیماری کرونا و تعطیلی برگزاری جلسات انجمن ادبی رضوی در بارگاه نورانی حضرت ثامن الحجج(ع)، این انجمن به همت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی با رویکردی جدید بازگشایی شد و برپایی جلسات آن از اواخر اردیبهشت ماه سال جاری در مکان سابق آن از سر گرفته شد. در ادامه به مناسبت 27 شهریورماه؛ روز شعر و ادب فارسی، به سراغ تنی چند از شاعران پیشکسوت و جوان جلسه انجمن ادبی رضوی رفتیم تا سابقه، فعالیت‌ها و دستاوردهای این انجمن را تا به امروز مرور ‌کنیم. 

 

محمد نیک شاعر پیشکسوت آیینی، یکی از قدیمی‌ترین اعضای انجمن ادبی رضوی است که حدود 60 سال است در حوزه شعر و شاعری فعالیت می‌کند. او در خصوص چگونگی شکل‌گیری این انجمن می‌گوید: حدود 35 سال قبل همراه با تعدادی از شاعران آیینی همچون مرحوم هاشم شکوهی، مرحوم محمود اکبرزاده، سیدرضا مؤید، محمدجواد غفورزاده(شفق)، مرحوم خسرو و مرحوم قاسم سروی‌ها در جوار مرقد جودی در حرم مطهر دور هم جمع می‌شدیم و به شعر و شعرخوانی می‌پرداختیم. از آنجایی که فضای‌ جلسه‌مان در آن مکان محدود بود، محل برگزاری جلسات به طبقه بالای موزه قرآن منتقل شد. با تأسیس مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در سال 1369، به همت استاد شفق و مسئول وقت مؤسسه در همان سال، انجمن ادبی رضوی هم شکل گرفت. 

استاد نیک ادامه می‌دهد: به رهنمود مقام معظم رهبری قرار شد از احمد کمال پور(کمال) در جلسات انجمن ادبی رضوی استفاده شود و بدین منظور اتاق 154 در صحن جمهوری اسلامی به برگزاری جلسات انجمن اختصاص پیدا کرد تا استاد کمال راحت‌تر در جلسات حاضر شوند. البته جلسات انجمن به صورت شورایی اداره می‌شد و استاد کمال بزرگ جلسه بودند. پس از درگذشت ایشان، از محضر استاد ذبیح‌الله صاحبکار و سپس استاد سروی‌ها استفاده شد. مرحوم غلامرضا شکوهی، محمدعلی سالاری، مرحوم خسرو و مرحوم امیر برزگر، از دیگر شاعران مطرح حاضر در این جلسه بودند. در حال حاضر هم استاد شفق دبیر جلسه هستند. 

این شاعر پیشکسوت از انجمن ادبی رضوی به عنوان پایدارترین انجمن شعر مشهد و خراسان نام می‌برد و می‌گوید: بسیاری از بزرگان و شاعران طراز اول کشور برنامه سفر خود را به مشهدمقدس طوری تنظیم می‌کنند تا بتوانند در زمان تشرف خود به حرم مطهر رضوی در جلسه انجمن حضور یابند. جلسات نیز هر دوشنبه(به جز روزهای تعطیل رسمی) ساعت 17 با قرائت قرآن آغاز می‌شود و ساعت 19 با ذکر صلوات خاصه امام رضا(ع) خاتمه می‌یابد. 

استاد نیک با تأکید بر اینکه بسیاری از جوانانی که در سه دهه گذشته در جلسات انجمن ادبی رضوی شرکت کردند، امروز اهل شعر و شاعری هستند، می‌افزاید: امیدوارم خدمات‌مان در این انجمن مورد قبول ولی نعمتمان امام هشتم(ع) قرار گرفته باشد. بی‌تردید برگزاری این جلسه توفیقی برای ما بوده است، چراکه می‌توانیم هر جلسه به این امام همام سلام داده و عرض ارادت کنیم. 

 

همچنین دقایقی با محمدجواد غفورزاده متخلص به «شفق»، هم‌صحبت می‌شوم. این شاعر پیشکسوت که یکی از پنج شاعر آیینی مطرح کشور به شمار می‌آید و از پشتوانه‌های قوی انجمن ادبی رضوی تا به امروز بوده است، در خصوص ویژگی‌های بارز این انجمن بیان می‌کند: شاعران بسیاری از مشهد و کشور در جلسات انجمن شرکت و شعرخوانی کردند که شعرهای آن‌ها با توجه به فرصت جلسه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. جوان‌ترها هم توسط استادان و پیشکسوتان راهنمایی شدند. حتی این انجمن در حد توان خود تلاش کرده تا آن‌ها را تشویق کند.  

او با بیان مصرع زیبای «چه خوش بود که برآید به یک کرشمه دو کار» می‌گوید: هر هفته به بهانه برگزاری جلسات انجمن از یک طرف توفیق زیارت علی بن موسی الرضا(ع) نصیب‌مان می‌شود و از سویی با دوستان شاعر دور هم جمع می‌شویم. در این میان، بی‌شک همین برگزاری جلسات در حرم مطهر امام رضا(ع)، رمز پایداری انجمن ادبی رضوی تا کنون بوده است. 

استاد شفق در ادامه دل ما را با خواندن دو بیت شعر به صحن و سرای رضوی می‌برد: 

در صحن امام تا مرا در یاد است

در سیر دعا سرعت برق و باد است

سنگینی صد هزار دل در هر روز  

بر شانه یک پنجره فولاد است 

 

در این مجال با شاعران جوان‌تر جلسه نیز هم‌کلام می‌شوبم تا با حال و هوای آن‌ها در جلسات انجمن ادبی رضوی آشنا شویم. حسن شیرزاد دلاور، از جمله این شاعران است که از سال 1385 به صورت پراکنده در جلسات حضور داشته است. 

او با یادی از پیشکسوتان انجمن همچون زنده‌یاد غلامرضا شکوهی می‌گوید: وقتی شاعری می‌خواهد در حوزه شعر آیینی فعالیت کند، ابتدا انجمن ادبی رضوی به او معرفی می‌شود. برگزاری جلسات آن در فضای معنوی حرم مطهر رضوی هم بر روح و جان ما تأثیر می‌گذارد، حتی می‌توان الهامات خوبی برای سرایش از این جلسات گرفت. در این میان، حضور استادان برجسته‌ای همچون استاد شفق، پشتوانه علمی جلسه و مایه دلگرمی همه ماست. 

همچنین محبوبه کاووسی، بانوی شاعری که از دوران نوجوانی در حوزه شعر و شاعری به ویژه شعر کودک فعالیت می‌کند، می‌گوید: به تازگی با این انجمن آشنا شدم و در همین چند جلسه که توفیق حضور یافتم، از راهنمایی‌ها و نقدهای سازنده استادان بسیار استفاده کردم. امیدوارم در پرتوی عنایت امام رضا(ع)، شاهد حضور پررنگ‌تر بانوان در این جلسه باشیم. 

 

در ادامه از جواد براتی مسئول انجمن ادبی رضوی می‌خواهم از نتایج بازگشایی جلسات انجمن در چند ماهه گذشته برایم بگوید. او ابتدا بیان می‌کند: در هیچ نقطه از جهان برای شاعران چنین فرصتی مهیا نیست که در محفلی در جوار مرقد مطهر یک امام معصوم(ع) بتوانند ارادت و زبان حال دل‌شان را با زبان شعر بیان کنند. ضمن این که بی‌تردید بهره‌گیری جوانان از تجربه استادان در حوزه‌های معرفتی و محتوایی شعر آیینی علاوه بر حوزه سرایش و تبادل نظر بین شاعران به ویژه تلفیق ساختار محکم شعر آقایان و عاطفه و قریحه سیال شعر بانوان، زمینه‌ساز تولیدات قوی‌تری از این جلسات خواهد بود. 

او درباره دستاوردهای فعالیت بی‌وقفه انجمن ادبی رضوی در 32 سال گذشته نیز می‌گوید: امروزه می‌توانیم ادعا کنیم به پشتوانه این انجمن، شاعران خاص امام رضایی در کشور داریم؛ شاعرانی که به طور ویژه در حوزه سیره و معارف رضوی شعر می‌سرایند. چراکه برگزاری جلسات این انجمن فقط محدود به سرایش و خوانش شعر نبوده بلکه همچون یک کلاس معرفتی به معارف رضوی نیز پرداخته است. 

 

مسئول انجمن ادبی رضوی ادامه می‌دهد: همچنین به همت این انجمن تاکنون بیش از 60 جلد کتاب در حوزه ادبیات آیینی به ویژه در حوزه شعر رضوی در رده‌های سنی مختلف؛ از شعر کودک تا بزرگسال منتشر شده است. چاپ و توزیع آثار بین مخاطبان، از جمله اقداماتی است که نقش پررنگی در ترغیب شاعران دارد که به نظرم انجمن ادبی رضوی در این حوزه موفق بوده است. 

او اضافه می‌کند: برگزاری سلسله شب‌های شعر در مناسبت‌های ملی و مذهبی به ویژه در ایام ولادت و شهادت امام رضا(ع) با عناوینی همچون «ملکوت هشتم»، «خورشید ولایت» و «حماسه واژه‌ها؛ آینه چهل سال شعر فارسی» در مشهد و دیگر شهرهای ایران، برپایی کارگاه‌های شعر با دعوت از استادان برجسته کشور و تولید برنامه‌های تلویزیونی از شب شعرها و پخش آن از شبکه‌های مختلف سیما به مناسبت‌های گوناگون، از دیگر دستاوردهای این انجمن در سه دهه گذشته بوده است. 

براتی می‌گوید: فضای جلسات انجمن ادبی رضوی به گونه‌ای است که شاعرانی در سطوح مختلف؛ از زائر و مجاور می‌توانند شعرشان را بخوانند چنان که هر هفته میزبان زائران اهل شعر و ادب از گوشه و کنار کشور هستیم. 

او می‌افزاید: در حال حاضر شورای شعر انجمن ادبی رضوی با حضور استاد شفق، محمد نیک، سیدحسین سیدی و امیرمهدی حکیمی مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند.